radzi specjalista Elżbieta Ciesiołkiewicz
- pedagog przedszkolny, logopeda

 

 

W czasie rozmów nauczycielek przedszkola z rodzicami wychodzi niekiedy na jaw, że dziecko inaczej zachowuje się w domu, a inaczej w grupie przedszkolnej. Rodzice i nauczycielki mogą odnieść wrażenie, że rozmawiają o dwóch zupełnie innych osobach.
Okazuje się bowiem, że dziecko ciche i spokojne w domu – w przedszkolu nie chce się podporządkować grupowym zasadom, stale zaczepia inne dzieci, przeszkadza podczas zabaw i zajęć. Można sobie wyobrazić zdumienie rodziców, którzy słyszą od nauczycielki, że to właśnie ich grzeczne w domu dziecko jest źródłem problemów w grupie przedszkolnej.

Bywa też odwrotnie – rodzice nie mogą się nadziwić, słysząc wychwalanie dziecka, które w przedszkolu grzecznie się bawi, chętnie pomaga pani i innym dzieciom, sprząta po sobie zabawki i dzieli się nimi. W domu natomiast żadne zabiegi wychowawcze nie skutkują, zazwyczaj ma odmienne zdanie niż rodzice, rzadko ma ochotę na wykonywanie prac porządkowych, stale prowokuje konflikty z rodzeństwem. Zarówno rodzice, jak i nauczycielka często interpretują taką różnicę w zachowaniu dziecka, jako wynik nieodpowiedniego postępowania tej drugiej strony. Rodzice zapewne podejrzewają wymuszanie posłuchu za pomocą lęku,
a nauczycielka podejrzewa rodziców o nadmierne rozpieszczanie i wyręczanie dziecka w domu.

 

Inne zachowanie dziecka w domu i przedszkolu można wyjaśnić w prosty sposób.

Rodzice czy dziadkowie pełnią w życiu dziecka inną rolę niż pani z przedszkola. Także sytuacja i w domu, i w przedszkolu bywa diametralnie różna. Tylko pozornie słuszne wydaje się,
by oczekiwać od dziecka tego samego w obu sytuacjach. Nawet człowiek dorosły stawia sobie inne wymagania w pracy, a zwalnia się z nich w domu, czy podczas urlopu. Dziecko szybko rozpoznaje stawiane przed nim oczekiwania i umie się do nich dostosować. Szybko też zauważa, że co innego wolno mu robić przy mamie, co innego podczas spaceru z tatą, a jeszcze co innego,
kiedy pozostaje pod opieką babci.
 

Przedszkole, będąc placówką wychowawczo-dydaktyczną, stawia przez swoimi wychowankami specjalne zadania.

- Podporządkowanie się poleceniom nauczycielki, normom ustalonym przez grupę, czy spokojne oczekiwanie na swoją kolej wypowiedzi lub zabawy wybraną zabawką, wymaga od dziecka wykazania się pewną dojrzałością.
Niektóre z hałaśliwych, przekornych czy nawet agresywnych przedszkolaków to dzieci, które walczą w ten sposób o swoją indywidualność. Pragną one za wszelką cenę, nawet cenę kary, odróżnić się od pozostałych dzieci. Czują się zaniepokojone tym, że wszystkie zabawki w sali są wspólne, a one stają się jednym spośród wielu tak samo ważnych przedszkolaków. Niekiedy prowokują więc sytuacje, w których muszą zostać ukarane, bo to zwraca na nie uwagę pani i innych dzieci. Przeżywają bowiem niepokój, że w grupie zatraca się ich indywidualność, odrębność. Takim dzieciom można pomóc, pozwalając możliwie najczęściej decydować po swojemu. Na przykład pozwólmy im samodzielnie wybrać ubranie do przedszkola, sok na półce w sklepie, książkę, której chciałyby posłuchać na dobranoc. Dziecko nabiera wtedy pewności, że nie wszystko zależy od dorosłych. Po jakimś czasie poczuje się pewniej i zacznie szukać naturalnej przyjemności w przynależeniu do grupy innych dzieci. Chłopiec będzie chciał z innymi kolegami budować zamki z klocków, a dziewczynka wspólnie z innymi będzie bawiła się w kąciku lalek.
Bywa też odwrotnie. Dziecko w domu wobec rodzeństwa agresywnie walczy o swoją indywidualność, natomiast w przedszkolu jest spokojne, wyciszone i opanowane.

 

 

- Dla części dzieci przedszkole – z jednolitymi zasadami zachowania i stałym rytmem dnia – jest miejscem, w którym mogą odpocząć od domowych napięć. Dziecko przeżywa przecież bardzo mocno napięcie między rodzicami, kłopoty finansowe rodziny czy chorobę kogoś bliskiego. Dorosłym często wydaje się, że udaje im się ukryć swoje problemy przed dzieckiem.
Ono natomiast jest znakomitym obserwatorem, a ponieważ nie rozumie powodów napięcia w rodzinie, tłumaczy je sobie po swojemu. Jest wiele przyczyn, dla których zachowanie dziecka w domu może być inne niż w przedszkolu. Jeżeli ta różnica w zachowaniu jest rażąca, może być to sygnał czegoś niepokojącego. Dziecko wysyła nam informację, że w którymś z tych miejsc jest mu zbyt trudno i swym zachowaniem prosi dorosłych o pomoc.

 

Pamiętajmy jednak o tym,
że przystosowując się do nieco odmiennych wymagań domu i przedszkola,
dziecko uczy się elastyczności i adekwatnego reagowania w różnych sytuacjach.